Кўп қаватли уйимиз олдидаги болалар хиёбончаси... Бўм-бўш, ҳувуллаб қолган. Одатда, шу пайтларда гавжум бўларди. Қий-чув қилиб, қувламачоқ ўйнаган болакайлар билан зерикишни унутган гўша бир неча кундирки “дам олмоқда”. Биламан, деразадан майдончага термилиб, чуқур хўрсинаётган болакайлар ҳам уни, яъни майдончани соғинган. Шу мурғак қоракўзларни “уйга қамаган” коронавирусга аччиқ-аччиқ гапларимни айтиб, “узиб-узиб” олсам, хуморимдан чиқармикинман. 

Аммо... Чуқур хўрсиниқ келади ич-ичингдан. Бу кўринмас ёв сабаб кўзгу тутдик ўзимизга. Ниқоб тақиб, нафас оляпмиз, кимгадир айтмоқчи бўлган фикримизни етказиш учун бир тин олиб, обдон тайёргарлик билан гапириш кераклигини тушуняпмиз. Пардаси бор оғиз билан қийналишимизни, илгари буни фаҳмига бормаганимизни ҳис қиляпмиз. Ҳар неча дақиқада қўлимизни ювиб, покизалик дарсини такрорламоқдамиз. Онагинамнинг (жойлари жаннатда бўлсин) гаплари бўларди: сувга яқин юргин, болам. Озода одамнинг юришида, туришида, гап сўзида ҳам тартиб бўлади, тозалик бўлади. Энди покиза юрган одам тиниқ фикрлайди, бу бор гап. Сувратипокнинг, сийрати ҳам шундай бўлар...

Тиббиёт ходимларининг назди билан айтганда, юрак аслида бир мушт. Уни катта қиладиган, тоғлардан-да баланд, адирлардан-да кенг қиладиган куч бор, бу – меҳр-муҳаббат. Бир кишини яхши кўрган юрак, бир неча одамга ҳам етадиган меҳрни топа олади. Ахир меҳрнинг ўлчови, чегараси йўқ!

Биз эса... кейинги пайтда хасис бўлиб бораётган эдик-да. Бир бурда нон, бир пиёла сувга тўядиган қорнимиз ғамини ҳар недан устун қўйганимиз чин. “Китоб ўқисам, бошим оғрийди”, дейиш одат бўлди, соатлаб телефон ковлаб ўтказган вақтимизга ачинмаймиз. “Ойи, мана буни кўриб беринг”, дея дарслигини кўтариб кирган фарзандимизга, жавобимиз тайёр: “Бошимни қотирма, сендан бўлак қанча ташвишим бор”. Кимдир овозига зўр бериб ишини битирса, “Ҳа балоякан”, дейдиган бўлиб қолдик, уни олқишлаб. Оқ халат билан хонадонга кириб келган тиббиёт ходимини уриб, оғзи-бурнини қонга тўлдириб, кейин уни ижтимоий тармоқда элга овоза қилган ҳам ўзимиз-ку. Дийдамиз қотган экан. Кўзимиз кўникиб, эшитув элакни қачон, қаерда йўқотганимизни эслай олмаймиз. Юракнинг инсоф мурвати занглаёзган экан. “Нима мен, доим яхши фикрда бўлсам, ҳаром билан ҳалолни ажрата олсам”, деган фикр ўтди, шуурингиздан. Аммо ёдда тутинг, кўз зиноси, қулоқ, тил зиноси бор. Кўриб кўрмасликка, эшитиб эшитмасликка олишнинг сўрови бор. Иддао қилишни, кимгадир нафимиз текканини кўз-кўз қилишни ўргандик. Бутун вужудимиз тошга айланмасдан туриб, Яратган огоҳлантирди. Нафақат бугун, балки ҳамиша синовдасан, синовларни енгиш учун бир мушоҳада қилгин, ҳалол бўлгин, пок бўлгин демоқда, назаримда. Юракни қўлга олинг, уни тафтиш қилинг. Хулосани қайта-қайта тингланг.

Биз киммиз? Нима учун яшаяпмиз, мақсад-муддаомиз нима?

Ёнимиздаги қадрдонимиз, гулдек боламизни бағримизга боса олмаяпмиз, бундан ортиқ жазо борми одамзот учун. Олдингда турган қондошингни ёнида туриб соғиняпсан-ку, қўл бериб кўриша олмасанг, қучоғингга боса олмасанг. Ҳар не ғанимат эканини тобора чуқур англамоқдамиз.

“Ҳар доим гавжум бўладиган кўчаларда ҳеч ким йўқ, эрталаб деразадан қараб туриб, йиғлагим келди, болам. Невараларим Тошкентда, ҳар куни гаплашиб турибман. “Онажон, умуман кўчага чиқманг”, дейди ўғлим. Наврўзда келишса, сумалак тайёрламоқчи эдик оилавий. Бундайлар бўлиб кетди, дийдор ортга сурилди, юрт омон бўлсин болам”

“Ёшим 65 да. Уйдаман, умуман кўчага чиқаётганим йўқ, бозорлиғимизни жияним қилиб келиб ташлаб кетмоқда. Янгангиз билан узоқ-узоқ гурунг қиляпмиз, гап ҳам топилади-ей. Шунча йил яшаб янгангизни янаям яхши кўриб кетяпман (телефонда бўлса-да, суҳбатдошимнинг ҳижолатомуз кулаётганини сезаман), энди у тайёрлаган таомларни айтмайсизми, мен бўлсам, кўчада овқатланиб юрганман шу пайтгача, қаранг?”.

“Эҳ, дадажон тезроқ мактаб очилса, эди. Эрталаб туришга эринганларимни эсимдан чиқарардим. Китобларимни тинмай ўқиб, билганларимни айтиб берардим. Устозларимни, мактабимни шунақа соғиндим”.

“Биз гуруҳимиз билан Шаҳрисабзга, Оқсаройга бормоқчи эдик, карантин тугасин борамиз, синфдошларим билан расмларга тушиб келамиз”.

“Мана шу синовли кунлар ўтсин, биринчи бориб дадамларни йўқлайман. Бормаганимга, тўғрисини айтай, яширмайман ана-мана деб икки ой бўлди-ёв. Иш, иш деявериб, вақт топмаганимни. Эй, ўзи одамгарчиликдан чиқиб кетган эканман-ей”.

“Қайси куни бир қўшнимиз кўрикка борган экан, “Роса врачни ҳақорат қилиб келдим”, дея “мақтанганди”. Нима эмиш, “Навбат билан киринг, қаранг ёши катталар бор”, деган экан. Бугун ўша қўшним учун мен хижолат бўляпман. Бошим ерга теккунча, таъзим қиламан. Жасорат кўрсатишяпти, барака топгурлар. Айтинг, ким ўз жонини гаровга қўйиб, карантин жойга киради? Яхши хабар эшитдик. Мана, етти киши тузалиб каратин ҳудуддан чиқарилибди. Ана шу шифокорлар кунни кун, тунни тун демай ишлаяпти-да. Ўзинимас, бошқаларни ўйлаб худди жангга тушган жангчидек меҳнат қилишяпти, эй, отасига раҳмат шу оқ халатлиларни. Халқимиз тинмай дуода...”

“Аммажон сизни соғиндим, – дейди жияним телефонда. – Бизникига қачон келасиз. Келганингизда зўр нарсаларим бор, сизга кўрсатаман, қўл ювадиган совунчам, ҳидли рўмолчам бор. Укамгаям олиб берганлар дадам. Аям катта расмли эртак китоб олиб келдилар, келинг ҳаммасини кўрсатаман...”.

“Шу кунларда эшигимиз тақилласа, уйда ҳамма бир-бирига ҳайрон боқмоқда, Ахир яқин икки ҳафтадирки, хонадонларга меҳмон келмай қўйди. Меҳмон кутишни соғиндик. Кимдир келса, жонимга тегди, кунда, кунора меникида шулар, деган пайтларим бўлган, янга”. Юзлар уятдан қизаради.

“Иш билан бўлиб, шаҳарда қолиб кетдим. Қайси куни амаллаб, қишлоққа борсам, дадам уйга киритмадилар. “Карантиндаги болаларинг соғлигига мен кафил, сени ҳозир кирита олмайман”, дейдилар. Бизда – шу, дадамнинг айтганлари – айтган, деганлари – деган. Яна не бир азоб билан шаҳарга келиб олдим. Ҳозир улар қишлоқда, мен шаҳарда – “домда”. Эркак киши бўлсаям, одамни хўрлиги келаркан. Қуриб кетсин, бу коронавирус. Бир жойда ўқиган эдим: Ёлғизликда имкон бор, аммо бахт йўқ.”

Бу синовли кунлар ҳар биримизни шундайин синамоқдаки, таҳлил қилиш, ўзни тоблаш, саволларга жавоб топишга йўл очмоқда.

Эътибор беринг, бой давлатнинг фарзанди эканмиз. Неки эҳтиёж, неки талаб бор, барчаси муҳайё этилмоқда. Уйда мактаб бор, фарзандларимиз телевизор орқали дарс олмоқда. Хизматлар онлайн бажарилмоқда. Озиқ-овқат захираси етарли, дўконлар бадастр. Хориждаги биродарлар сарсон бўлмасин дея ватанга олиб келинди. Тиббий муолажа учун имкон яратилди. Ҳис этиш, англаш онидир ахир. Дуо қилишни соғинганлар учун, илтижо мавриди.

Тушунганларга таъзим, уйда қолаётгани учун. Ота-оналарга раҳмат, боласини бағрига босиб кўчага чиқармаётгани, ўзининг, давлатнинг тақдирига бефарқ бўлмаётгани учун. Шу пайт ич-ичингдан бир туғён келади: Дардларингга малҳам бўлайин, халқим! Агар сўз билан бўлса-да улуш қўшиш имконини ҳисобга олсангиз, сўзларим нисор. (Қўлни, йўқ-йўқ қўлни эмас бу карантин қоидасига зид!) Азизим, юракларни бирлаштирайлик. Руҳ поклиги, тан озодалиги, фикр уйғоқлиги ҳамда сабр, тафаккур билан кўринмас балони енгамиз. Уйда қолинг!

Зиёда АМИНОВА,

журналист